Ongeveer 15 jaar geleden hing ik tegen een burn-out aan (het bleek achteraf een bore-out te zijn door te weinig uitdaging). Ik ben van nature analytisch ingesteld en ik wil graag kwaliteit leveren, maar in de baan die ik toen had, was dat niet zo belangrijk en werden vaak dingen van me gevraagd waar ik absoluut niet warm voor kon lopen. Heel onprettig. Dat was voor mij het moment waarop ik besloot mijn leven anders te gaan inrichten en op zoek te gaan naar werk dat me paste als een handschoen. Dat is uiteindelijk Kunstacademie-online geworden.
Als je vaak dingen doet die niet bij je passen, zorgt dat voor stress. Als iedereen deed wat bij hem of haar paste, zou iedereen blijer en gezonder zijn, meer ontspannen en tevreden, beter presteren. Mensen zouden een minder kort lontje hebben.
Ik spreek vrijwel dagelijks kunstenaars die niet weten wat ze willen in hun kunst. Die teveel leuk vinden, die álles willen. Ze zien iets leuks, willen dat leren, dus volgen ze weer een cursus of online les, maar als ze het dan geleerd hebben, valt het vaak tegen en doen ze er niets mee. Je bent dus niet de enige.
Naar mijn idee komt dat doordat mensen zichzelf maar nauwelijks kennen. We kijken teveel naar anderen. Als anderen iets kunnen maken wat we mooi vinden, willen we dat ook kunnen. Maar past dat ook bij je? Kun je een kunstwerk van een ander ook gewoon mooi vinden, juist omdat het anders is dan jij het zou maken, en zonder dat dan óók te willen?
Het is niet jouw ‘schuld’; in deze maatschappij leer je jezelf niet kennen. Integendeel. Van jongs af aan moet je dingen doen in opdracht van anderen. Dingen waar je helemaal geen zin in hebt. Eerst thuis (“Ruim je kamer op” “Eet je bord leeg”) en op school (“Maak de sommen van bladzijde 18”, “Schrijf een opstel over jouw invloed op het milieu”). Later op je werk (“Het verslag van de presentatie wil ik uiterlijk morgenochtend op mijn bureau”) en in je dagelijks leven (“Doe voor 1 mei belastingaangifte – leuker kunnen we het niet maken”).
Je leert een gehoorzame burger te worden, in plaats van te ontdekken wie jij werkelijk bent en wat je voor de wereld kunt betekenen.
Door altijd maar te doen wat men van je verwacht, weet je niet meer wat je nou zélf leuk vindt, wat wel of niet bij je past. Je krijgt nauwelijks de kans om je eigen gevoel te volgen, jouw impulsen uit te voeren, de dingen op jouw manier aan te pakken.
Ken jij jezelf, als mens en als kunstenaar? Wat wil je in je kunst laten zien? Wat past bij je? Waarvoor kun je het geduld opbrengen, waarvan word je echt enthousiast van, waarmee kun je uren doorgaan zonder dat het je verveelt, waarvoor heb je altijd ontelbare ideeën?
De oplossing is: spelen. Spelen is uitvinden wat je leuk vindt. Als een spel niet leuk is, speel je het niet meer. Of je verandert de regels zó, dat je het weer leuk gaat vinden. Spelen zoals je deed als kind in je vrije ópdrachtloze’ tijd. Gewoon je fantasie laten stromen.
De één zal buiten gaan hollen of in bomen klimmen, de ander gaat met een loep naar kleine kriebelbeestjes kijken. De één zal met flinke vegen grote hoeveelheden kleurrijke verf op een schilderdoek kwasten, de ander maakt een miniborduurwerkje met tere steekjes in aardetinten.
En het is allemaal goed. Je wordt het gelukkigst door jezelf te zijn, en in kunst is authenticiteit echt nodig. Het is heerlijk om dat uit te zoeken, om steeds beter te weten wat je wilt en waarvan je écht warm wordt van binnen.
Niet iedereen zal je werk mooi vinden. Jij vindt ook niet alle kunst mooi. Maar de variatie aan kunstenaars maakt de wereld juist zo rijk. Er zijn altijd mensen bij wie jouw unieke werk resoneert. Wat heb jij de wereld te bieden?