‘Had je van tevoren een schets gemaakt?’
‘Uh, nee.’
Daar verdween dagenlang werk in de prullenbak.
Je hebt een goed idee voor een nieuw werk. Je popelt om van start te gaan. Je hebt heel duidelijk voor ogen hoe dat nieuwe werk eruit gaat zien. Waarom zou je nog schetsen maken of proefjes doen?
Heel veel kunstenaars die ik begeleid, hebben een hekel aan ‘voorwerk’. Het liefst voeren ze hun idee direct uit. Dat kan natuurlijk goed gaan, maar meestal zijn ze uiteindelijk niet tevreden, en veranderen is dan niet meer mogelijk.
Met het voorwerk doe je een beeldonderzoek naar hoe je idee het best tot zijn recht komt, zoals:
- waar plaats je het onderwerp of de verschillende objecten/vormen?
- welke vormen gebruik je?
- waar wordt het licht, waar komt donker?
- welke kleuren geven de beoogde sfeer het best weer?
- welke texturen passen hierbij?
In je hoofd heb je een soort ideaalbeeld, dat in werkelijkheid niet blijkt te kloppen. Het valt vaak tegen. Maar als je dat ontdekt, kan je vaak al niet meer terug. Onderzoek vooraf kan dat grotendeels voorkomen. Een schets geeft je een snelle indruk van hoe je werk er kan gaan uitzien. Je inventariseert mogelijkheden, je kunt de beste optie kiezen.
Voorwerk hoeft maar weinig tijd te kosten. Een schets met een paar krijtjes duurt meer een paar minuten te kosten. Je zoekt in die schets bijvoorbeeld waar je een object het best kunt plaatsen, dus details zijn overbodig. Een paar lijnen of vlakken (in één keer neergezet met de platte kant van het krijtje) zijn voldoende. Na een paar variaties zie je welke plek het best bevalt.
Als je schetsen maakt, maak dan niet alleen lijntekeningen op wit papier. Kleur de vlakken in met de toonwaarde die je voor ogen hebt, dat geeft veel meer inzicht in het eindresultaat.
Zelf vind ik het fijn om met wit, zwart en grijs papier te knippen en te schuiven; van elke compositie maak ik een foto, die als schets dient. Een schets hoef je dus niet persé te tekenen!
‘Voorwerk’ kan ook halverwege het uitvoeren van je werk. Als je even niet meer weet hoe je verder moet, maak dan een foto van het werk-in-uitvoering, print de foto een paar keer uit en probeer op die foto een paar mogelijkheden. Dan kun je vrijelijk uitproberen wat er in je hoofd opkomt.
Een uurtje gedegen vooronderzoek kan niet alleen je werk sterk verbeteren, maar ook voorkomen dat je dagenlang werk moet weggooien. Zoals Katja aan het eind van de Kunst Krachttraining zei: ‘Ik zie nu wat een goede voorbereiding doet. Daarna kon ik bijna al mijn doelen zo afvinken.’
