Ik herinner me een aflevering van ‘Tussen Kunst en Kitsch’ van jaren geleden, waarin een man een schilderij liet zien dat hij in een kringloopwinkel had gescoord voor € 75 ,-. Het was een pointillistisch schilderij en hij kocht het met wat gaatjes erin, alsof er met een buks op was geschoten, wat volgens de man wel bij de geschilderde puntjes paste (maar hij had ze toch laten repareren). Hij vond het gewoon een mooi schilderij.
Er werd een kunstexpert bij gehaald. Het schilderij blijkt te zijn geschilderd door de Haagse schilder Johannes Aarts, bekend als graficus, maar hij schilderde ook. Schilderijen van hem zijn zeldzaam, hij maakte er niet veel. Er hangt zelfs een werk van hem in museum Kröller Müller. Het doek blijkt zo’n € 10.000 euro waard te zijn.
Iedereen blij: dat is natuurlijk grote winst!
Toch heeft iemand het schilderij als een afdankertje naar de kringloopwinkel gebracht, waarschijnlijk in een doos met nog veel meer andere troep die hij kwijt wilde. Moest hij het huis opruimen van een overleden tante? Had hij het schilderij ooit gekregen of geërfd, was het op zolder beland en moest het bij een verhuizing echt weg?
In elk geval vond degene die het naar de kringloop bracht het geen mooi schilderij. Waarschijnlijk heeft hij het nog aan een paar mensen in zijn omgeving laten zien met de vraag of die het wilden hebben, maar ook die vonden het niets. Bah, spuuglelijk, nee dank je, doe maar weg. Ze wilden het niet in hun huis, ze waren juist aan het ‘ontspullen’. Hij was vast geen kunstkenner, anders had hij het even laten taxeren.
Voor deze ‘afdanker’ was het schilderij niets waard. Voor de koper € 75,- plus wat restauratiekosten. Volgens de expert € 10.000,-.
Allemaal een kwestie van smaak. En smaken verschillen. Soms verschillen smaken zelfs enorm. Soms is de tijd nog niet rijp om iets mooi te vinden. En soms is het alweer ‘uit de mode’.
Iedereen weet dan Vincent van Gogh tijdens zijn leven maar één schilderij heeft verkocht. Mensen vonden zijn werk gewoon niet mooi. Ze waren gewend aan realistisch werk, in natuurlijke kleuren. Van Gogh ‘kon niet schilderen’ in hun ogen, hij klodderde maar wat. Die visie is veranderd.
Tsja, wat is een goed kunstwerk? Ik spreek daar altijd over met de kunstenaars die ik coach. En iedereen heeft andere kunstwerken die ze enorm waarderen. Iedereen heeft een andere smaak, draagt andere kleding, heeft het huis anders ingericht en is gek op ander eten. En houdt van andere kunst, andere muziek, andere films en andere boeken.
Het is dus vrijwel onmogelijk om kunst te maken voor een groot publiek. Dan wordt je werk per definitie oppervlakkig, en het is zeker dat je er zelf weinig plezier aan beleeft, omdat het nooit jouw eigen smaak weerspiegelt.
Maak (net als Van Gogh) liever kunst die bij jou zelf in de smaak valt, waar je laaiend enthousiast over bent en waar je vol vuur over kunt vertellen. Dan zal je zien dat er ook altijd andere mensen zijn die jouw ideeën zo interessant vinden, dat ze graag iets van je willen bekijken of zelfs kopen. Maar in elk geval heb je zelf veel plezier beleefd aan het maken ervan.
En misschien komt er over 50 jaar dan iemand bij ‘Tussen Kunst en Kitsch’, bij de opvolger van Frits Sissing, met een werk van jou, dat dan ook € 10.000,- waard blijkt te zijn. Ook al heeft iemand het weggedaan, zodat iemand anders het voor een habbekrats op de kop kon tikken; er zijn toch altijd mensen die het echt waarderen!
