Eerst maar eens een vraag: welke titel zou je de sculptuur hierboven geven? Onthoud je antwoord en lees verder.

Stel: je bent heerlijk bezig geweest en je hebt een kunstwerk gemaakt waar je stiekem best trots op bent. Je gaat het natuurlijk op je website zetten. Geef je het een titel?

Dat is een dilemma waar veel kunstenaars mee zitten. Een titel is natuurlijk heel handig in de communicatie. Iedereen snapt dan over welk werk je praat. Als je je werk geen titel geeft, zal je toch moeten nummeren of iets anders verzinnen om een bepaald werk aan te duiden. Het is gewoon onhandig als iemand je belt met de vraag of ze dat ene werk kunnen kopen, dat landschap met die bomen – als je veel landschappen maakt, schiet dat niet op.

Wist je dat kunstenaars in de tijd van Rembrandt hun werk nooit een titel gaven? Het werk was bestemd voor de opdrachtgever, er was geen titel nodig en de titels die wij kennen zijn pas veel later aan de werken gegeven. Pas toen er eind 18e eeuw internationale veilingen van kunst kwamen en er openbare groepsexposities openden, kwam er behoefte aan titels. Het publiek of de koper wilde weten wat het kunstwerk voorstelde, wie de afgebeelde personen waren. Bovendien moest er een soort beschrijving in de koopakte komen.

Titels hebben beslist een functie, en niet alleen op de verkoopfactuur. Het maakt veel uit of de sculptuur boven dit artikel de titel ‘Het schaakspel’, ‘In het ziekenhuis’ of ‘De Losbol’ heeft. Je gaat door de titels heel verschillend naar het beeld kijken. Een titel richt de verwachtingen van de kunstkijker, hij stuurt je blik en je gedachten.

Welke titel had jij bij het beeld verzonnen? Zie je na het lezen van mijn titels iets anders in het beeld?

Een titel geeft je meer informatie over een kunstwerk. Je interpretatie wordt er door beïnvloed. De titel is als het ware een kort verhaal bij het werk, waardoor je de gedachten van de kunstenaar in het kunstwerk kunt herkennen. Je kunt daardoor ineens heel anders naar het werk gaan kijken.

Wil je dat, als kunstenaar? Wil je met de titel een korte uitleg geven over hoe de kijker naar het kunstwerk kan kijken? Of vind je dat de kunstkijker zelf maar goed moet kijken en het interpreteren zoals hij of zij zelf wil, zonder dat je die interpretatie met een titel stuurt?

Daar wordt heel verschillend over gedacht. Aan jou als kunstenaar de keuze.

Je kunt met een leuk spelletje spelen met titels om je werk voor jezelf te evalueren.
Geef je kunstwerk als het klaar is eens een titel die iets zegt over:

1. je werkproces (b.v. ‘Magisch experiment’, ‘Vreselijk frustrerende vorm’ of ‘Wonder dat als vanzelf ontstond’)
2. de aanleiding voor dit kunstwerk (b.v. ‘De coronatijd maakt me melancholiek’ of ‘Muziek, mijn grote liefde’)
3. de sfeer die het werk uitstraalt (b.v. ‘Diepe rust’ of ‘Ruige expressie’)
4. wat je hebt geleerd van het maken van dit werk (b.v. ‘Ik kan eigenlijk best goed borduren’ of ‘Met gipsverband krijg ik niet de structuur die ik wil’)

Dit titel-spelletje kan je veel duidelijk maken. Het laat je even stilstaan bij jouw creatieve proces, waardoor je je ineens dingen realiseert die je een volgende keer beter anders kunt aanpakken. En misschien krijg je hierdoor nog inspiratie voor de uiteindelijke ‘echte’ titel die je aan het werk wilt geven. Veel plezier!