Als je al een aantal jaar met kunst bezig bent, zal je het volgende zeker herkennen: na een poos ben je jouw manier van werken zat en wil je iets nieuws. Voor de één komt die fase eerder dan voor de ander, maar uiteindelijk komt elke kunstenaar ze tegen: blokkades in de creatieve cirkel. Die creatieve cirkel gaat eigenlijk altijd hetzelfde:
Fase 1: Onderzoeken
Je hebt een idee welke kant je op wilt met je werk. Je kijkt naar voorbeelden van andere kunstenaars die iets vergelijkbaars doen, je imiteert een werk om uit te zoeken hoe de kunstenaar dat voor elkaar heeft gekregen. Je experimenteert verder en zoekt naar een heel eigen manier om nieuw werk te maken.
Fase 2: Doorontwikkelen
Daarna werk je op jouw nieuw ontdekte manier verder. Je maakt meer vergelijkbaar werk, je varieert erop en je ontwikkelt in de loop van de tijd. Mensen gaan je werk langzamerhand herkennen. Deze fase kan een aantal jaren duren.
Fase 3: Blokkade
Maar dan… je raakt verveeld, je bent toe aan iets nieuws. Je smaak is in de loop van de jaren iets veranderd, je persoonlijke leven is anders, je bent ouder geworden. Kortom, tijd voor iets nieuws, maar je lijkt vast te zitten in je werk. Je durft niet zomaar iets nieuws te maken. Wat als mensen je werk ineens niet meer waarderen? Toch weet je heel zeker dat je anders wilt gaan werken. Maar hoe?
Raak niet in paniek! Dit is een natuurlijk proces. Blijf daarom gewoon doorgaan met het maken van kunst, als je zo’n blokkade tegenkomt. Neem geen pauze! Je proces gaat gewoon tijdelijk iets langzamer, maar je kunt ervan uitgaan dat er een doorbraak gaat komen. Vergelijk het met het verkeer: soms rijd je lekker door op een rustige snelweg, soms staat er een file en ga je tergend langzaam vooruit en soms lijkt het alsof iedereen gek is geworden en moet je extra goed opletten (als je het verkeer in Italië kent, dan weet je wat ik bedoel). Je kunt in alle gevallen het best meegaan met de stroom, zodat er geen ongelukken gebeuren.
Blijf dus gewoon werken tot die doorbraak. Een tip om de blokkade te doorbreken is:
Fase 4: Schatzoeken
Val nu niet terug op oud werk, maar ga actief ontdekken. Pak al je materialen uit je kast, ook (juist) de materialen waar je niet veel of nooit mee werkt. Stel jezelf tot doel om een paar dagen lang zoveel mogelijk mini-kunstwerkjes te maken, die ook absoluut lelijk mogen uitvallen. Met ‘zoveel mogelijk’ bedoel ik echt heel veel, bijvoorbeeld 30 tot 40 op een dag. Met schilderen gaat dat veel makkelijker dan met textiel, dus kijk zelf wat haalbaar is, maar daag jezelf wel flink uit.
Het gaat bij deze ontdekkingstocht alleen maar om nieuwe dingen te proberen en om zo nieuwe inspiratie op te doen. Speel zoveel mogelijk, voel je vrij om alles te doen wat in je hoofd opkomt. Niet nadenken, gewoon impulsen volgen. Het is geen wedstrijd; geef elk miniwerkje je volle aandacht en maak elk werkje uniek. De meeste zullen je niet bevallen, maar waarschijnlijk zitten er toch zo’n 3 tot 5 werkjes tussen waar je nieuwe ideeën van krijgt, die de moeite waard zijn om verder uit te zoeken en die kunnen zorgen voor een nieuwe flow in je kunstpraktijk. Let ook op welk materiaal, techniek of werkproces je zo leuk vindt dat je er meer mee wilt doen.
Na deze schatzoek-fase kun je weer door naar fase 1 en begint de cirkel opnieuw. En als je deze cirkel na vele jaren een paar keer hebt doorlopen, weet je dat fase 3 een pijnlijke fase is, maar dat er altijd een doorbraak komt als je doorzet en dat na die doorbraak een nieuwe versie van jou opstaat.
Herken je dit proces? Ik ben benieuwd, laat het me weten.
Groetjes,
Marjolein