Ik houd van heldere winterdagen, waarop de zon schijnt en het koud is. Vooral aan het einde van de dag, als de schaduwen lang worden door de lage zon en de lucht wat oranjeroze kleurt.
De schaduw is een raar fenomeen. Het is eigenlijk niets, maar je ziet hem wel. Als je ’s avonds in het donker onder straatlantaarns over het trottoir loopt, zie je je schaduw eerst lang voor je uit, dan zie je hem steeds korter worden als je dichter bij de volgende lantaarnpaal komt en dan floept hij naar je achterkant. Vond ik vroeger een leuk spelletje.
Schaduwen kunnen enorm meewerken om een driedimensionaal kunstwerk zijn uitdrukkingskracht te geven. Zet een flinke spot op een monochroom 3d-kunstwerk, dan krijgt het beeld een sterke eigen schaduw die de vorm er krachtiger doet uitzien. In diffuus licht krijgt hetzelfde kunstwerk veel zachtere vormen. Kies de optie die het best bij het idee past.
Kunstwerken die iets van de muur worden opgehangen kunnen met de slagschaduw op de muur gaan samenwerken tot één werk. De schaduw kan zelfs het belangrijkste deel van het kunstwerk zijn, zoals in het geweldige kunstwerk hierboven, ‘Wasted Youth’ van Tim Noble en Sue Webster.
In tweedimensionaal werk moet je de schaduw zelf aangeven. De eigen schaduw óp het onderwerp, de slagschaduw naast (of voor/achter) het onderwerp, afhankelijk van de gekozen lichtrichting.
Met schaduwen kun je veel grapjes uithalen, waardoor je kunstwerk meteen verwondering oproept. Toch zie ik dat bijna nooit gebeuren; iedereen houdt netjes vast aan een donkere schaduw op de juiste plek.
Misschien kun je één van de volgende tips gebruiken om je werk bijzonderder te maken door te spelen met de schaduw:
- Geef een 3d-beeld een of meer nep-slagschaduw(en) op de grond of op de sokkel, geschilderd of van dun materiaal. Ziet er meteen vreemd uit. Of schilder een afwijkende schaduw op de muur erachter voor vervreemding.
- Waarom zou een schaduw geen kleur mogen hebben? Bij een schaduw valt het gele licht het eerst weg, dus schaduwen zijn meestal een beetje paarsachtig, maar waarom zou je hem niet eens geel of oranje maken? Dat geeft een wonderlijk buitenaards effect.
- In een tweedimensionaal werk kun je voorwerpen die een eindje uit elkaar staan, toch verbinden tot één vorm door de slagschaduw het volgende voorwerp te laten raken.
- Koppel de slagschaduw eens iets los van het onderwerp, waardoor het lijkt of het onderwerp onverwacht zweeft.
- Geef je onderwerp meerdere slagschaduwen, zoals de vier schaduwen rond voetballers op een veld met kunstlicht in de vier hoeken.
- Transparante lagen in een kunstwerk met licht erachter geven ook een soort schaduwen: overlappingen versterken de toonwaarde.
- Laat de slagschaduw de verkeerde kant opgaan, gewoon om verwarring te stichten.
- Geef je onderwerp een sterke eigen schaduw, maar laat de slagschaduw weg. Dat ziet er vreemd uit, je ziet niet direct wat je mist.
Speel dus met de schaduw, verbaas de kunstkijker. Jij bent de kunstenaar en kunt zelf bepalen hoe een schaduw zich gedraagt, je hoeft je echt niet aan de werkelijkheid te houden. Een bijzondere schaduw vertelt een eigen verhaal en draagt zo bij aan een bijzonder kunstwerk.
Laat je me eens zien hoe je dit hebt toegepast? Ben benieuwd!
