Wat uitspraken betreft, is Pablo Picasso de Johan Cruijff van de kunstwereld. In zijn 92 jaar durende leven heeft hij flink wat beweringen over kunst gedaan. Eén van zijn bekendste uitspraken is:
“Het kostte me een paar jaar om te kunnen schilderen als een Renaissanceschilder, maar een leven lang om te kunnen schilderen als een kind.”
Hiermee bedoelde Picasso niet dat hij terug wilde naar het maken van kindertekeningen, naar het afbeelden van kinderlijke vormen zoals de Dada-beweging dat deed. Hij bedoelde ook niet dat hij net als kinderen de kleuren zo uit de tube ging gebruiken, zonder ze bewust te mengen tot zijn eigen kleur. Hij wilde met zijn uitspraak zeggen dat een kind echt vanuit zijn hart schildert of tekent, en dat hij zelf zijn leven lang bleef streven naar diezelfde ongeremdheid en spontaniteit. Het maakt een kind niet uit wat een ander ervan vindt. Kinderen maken oorspronkelijk werk en dat vond Picasso superbelangrijk. Een andere uitspraak die ongeveer hetzelfde zegt:
“Ieder kind is een kunstenaar. De moeilijkheid is er een te blijven als je groot wordt.”
En ook deze:
“Het duurt lang om jong te worden.”
Het grappige is, dat Picasso zelf nooit echte kindertekeningen heeft gemaakt, zelfs niet toen hij heel klein was. Hij viel al heel jong op door zijn grote teken- en schilderdrang, en het verhaal gaat dat zijn eerste woord ‘piz’ moet zijn geweest, een afkorting van ‘lapiz’, het Spaanse woord voor potlood. Hij maakte van jongs af aan juist heel ‘volwassen’ tekeningen.
Toen Picasso 14 jaar oud was, overleed zijn zus Conchita. Hun vader, die tekenleraar en kunstschilder was, gaf daarna zijn schilderspullen aan Picasso en stopte zelf met schilderen. Hij stopte al zijn energie in het vormen van zijn zoon. Picasso volgde nog enkele lessen aan academies in Barcelona en Madrid, maar is verder autodidact. Goed om te weten dat je als autodidact dus best ver kunt komen!
Picasso was een harde werker; hij besefte dat hij inspanning moest verrichten om goed werk te maken. Hij zei:
“Inspiratie bestaat, maar zij kan ons pas vinden als we werken.”
Na zijn dood liet hij ongeveer 50.000 werken na. Dat is wat ik bedoel als ik zeg dat je oefening nodig hebt om beter te worden, om je te ontwikkelen. Als jij vindt dat je al best veel produceert, vergelijk dat dan eens met de enorme productie van deze kunstenaar.
Zowel Cruijff als Picasso vonden het belangrijk dat je dátgene doet, waarvan je zelf overtuigd bent. Ze waren beide mannen met een visie, die ze uitdroegen en naleefden. Johan Cruijff verwoordde het als volgt:
“Je kunt beter ten onder gaan met je eigen visie dan met de visie van een ander.”
Picasso besteedt aan dit onderwerp meer woorden:
“Elke seconde van het leven is er een nieuw en uniek moment in het universum, een moment dat nooit zal worden herhaald. En wat leren we onze kinderen? We leren hen dat twee keer twee vier is en dat Parijs de hoofdstad van Frankrijk is. Wanneer gaan we ze laten zien wat ze echt zijn? We moeten elk van hen vertellen: Weet je wie je bent? Je bent geweldig. Jij bent uniek. In al die jaren is er nooit een ander kind zoals jij geweest.”
En: “Onder de mensen zijn veel meer kopieën dan originelen.”
Sommige uitspraken van Johan Cruijff kunnen heel goed op het maken van kunst worden toegepast. Eén van de beroemdste Cruijffiaanse opmerkingen bijvoorbeeld:
“Je gaat het pas zien als je het door hebt.”
Net zoals je pas goed kunt voetballen als je niet alleen de bal de juiste kant op kunt schoppen, maar ook inzicht hebt in het spel en vooruit kunt kijken, kun je pas goed kunst maken als je door hebt hoe kunst in elkaar zit. Als je beeldtaal bewust kunt hanteren, als je snapt welke invloed de verschillende beeldende elementen op de sfeer en uitstraling van je kunstwerk hebben.
Als je het maken van kunst ‘snapt’, kom je toe aan de volgende uitspraak van Picasso:
“Alles wat je je kunt voorstellen is echt.”
Je verbeelding is groter dan de werkelijkheid. Je kunt alles maken wat je wilt en je werk zal zeker impact hebben.
Heb je eenmaal succes, dan moet je volgens Picasso gaan opletten. Hij zegt:
“Succes is gevaarlijk. Je begint jezelf te kopiëren. En jezelf kopiëren is gevaarlijker dan anderen kopiëren. Het leidt tot onvruchtbaarheid.”
Tsja, “elk voordeel heb z’n nadeel”.
