Stel: je loopt in een museum of galerie, en je ziet een kunstwerk dat je aanspreekt. Je blijft staan, kijkt langer, loopt verder, loopt even nog eens terug naar dat aansprekende werk om iets beter te kijken. Zo’n kunstwerk bedoel ik; het dóet je echt iets.
Je kent dat vast wel. Je wil dan persé een boek over de kunstenaar kopen, of een ansichtkaart met het werk erop.
Kun je op zo’n moment verklaren waarom dat werk je zó blijft boeien, dat je zelfs nog even terugloopt om ‘afscheid te nemen’? Weet je wat ervoor zorgt dat je langer blijft kijken?
Die reden is vaak heel persoonlijk. De aspecten van een kunstwerk waar jij naar kijkt om te bepalen of je het werk de moeite waard vindt om langer naar te kijken, zijn heel anders dan die van andere kunstkijkers. Ik noem een paar voorbeelden:
- Je kijkt vooral naar wat het werk verbeeldt of symboliseert, wat het betekent in jouw leven of in de wereld in het algemeen. Je vindt de voorstelling dus heel belangrijk
- Het zijn vooral de kleurencombinaties die je wel of niet aanspreken – wat er verbeeld wordt, vind je minder van belang
- Je leest de tekst bij het werk, je bestudeert de kunstenaar, begrijpt waarom die dit werk zo heeft vormgegeven – het gaat je om het achterliggende verhaal
- Je vindt het vooral knap hoeveel tijd en vakmanschap de kunstenaar in het werk heeft gestoken
- Je houdt van kunstwerken met sterke contrasten, of juist van subtiele contrasten
- Je ziet liever groot, monumentaal werk, of je prefereert juist kleine, intiemere kunstwerken
- Je wordt aangetrokken door werk met een bepaalde sfeer
- Je houdt van lekker los gemaakte kunstwerken, of juist van precies afgewerkte werken; je kijkt meer naar de manier van werken
Vaak is het een combinatie van enkele van bovenstaande factoren, en ze kunnen ook nog wel eens wisselen, maar toch zal je merken dat je een bepaalde voorkeur hebt.
Persoonlijk vind ik het veel minder belangrijk wat een kunstwerk voorstelt, maar kan ik echt genieten van speelse vormen en kleurencombinaties. Pas later kijk ik of het eigenlijk iets voorstelt of niet. Ik lees ook bijna nooit tekstbordjes bij exposities. Maar ik weet dat anderen de voorstelling juist heel belangrijk vinden en de manier van verbeelden veel minder.
Je bewust worden van wat jij kennelijk zó belangrijk vindt in een kunstwerk, dat je er een foto van maakt of een ansichtkaart van koopt om het later nog eens te kunnen zien – dat is de eerste stap naar een eigen stijl. Want wat je bij andere kunstenaars bewondert, is vaak iets dat je in je eigen werk ook wel graag zou willen bereiken.
Wat geldt voor jou? Waar kijk jij het eerst naar? Let je in eerste instantie meer op de inhoud of op vormen en kleuren? Of materiaal misschien?
Let goed op je eigen reactie! Als je weer zo’n boeiend kunstwerk tegenkomt, kijk dan eens of je erachter kunt komen wát je precies zo aanspreekt in het werk. En kijk eens of je datzelfde ook toepast in je eigen werk, of misschien in de toekomst wilt gaan toepassen. Misschien kun je het gebruiken om je eigen stijl (verder) te ontwikkelen.
Laat je me weten waar jouw eerste aandacht bij kunstwerken naartoe gaat? Ik ben benieuwd!
