Vroeger draaiden mijn zus en ik de elpee ‘Bah… September’ grijs: een musical over een schoolklas in de jaren ’60, waarvan de leerlingen geen zin hebben in het nieuwe schooljaar en opstellen schrijven over hun vakanties. We kenden alle teksten uit ons hoofd.
Eén van die liedjes schoot deze week door mijn hoofd, omdat het gaat over tekenen én over Rusland. Het was mijn lievelingsliedje, omdat er veel verschillende melodieën en tempo’s in zitten, plus een stukje Russisch dat ik niet verstond, maar erg grappig vond. Ook omdat ik de boodschap van het liedje zo positief vond.
De schoolmeester zingt voor een jongetje dat niet goed kan schrijven; hij weet dat hij wél goed kan tekenen en vertelt hem dat hij daarmee heel ver kan komen. De meester vraagt de jongen zich in te denken dat hij in Moskou staat en de weg naar een bepaalde snoepwinkel zoekt, maar geen Russisch spreekt. Hij zingt (onderaan dit artikel staat een link naar Youtube als je het liedje wilt horen):
“Maar jij kunt lekker tekenen, en tekenen kunnen ze niet.
Je tekent die straat zoals-ie is (Jongen: Ik teken die straat zoals-ie is)
Die deur met dat prachtige baldakijn (J: Ik teken die deur zoals-ie moet zijn)
Jij tekent die tegeltjes van de stoep (J: en binnen een hele berg van snoep)
En iedereen roept ‘Daar moet-ie zijn’ (J: en iedereen wijst me waar ik moet zijn)
Want als je kunt tekenen ben je de ster
In Moskou kom je met praten niet ver!”
Mooi toch? Als je goed kunt tekenen, kom je er ook in het leven! Je bent een ster.
Het vreemde is alleen, dat je tekenen niet leert op school. Je leert uitgebreid lezen en schrijven, letter voor letter, maar bij tekenen zegt de juf of meester gewoon: “Hier heb je een stuk papier, ga maar tekenen.” Alsof je dat al kunt. Terwijl goed kunnen tekenen net zo belangrijk kan zijn als schrijven.
Ieder kind kan inderdaad tekenen, als je met een potlood lijnen op papier zetten ‘tekenen’ noemt. Maar kinderen weten nog niet hoe ze moeten kijken om wat ze zien ook echt ‘lijkend’ op papier te krijgen. Ze maken symbolen voor alles: een gezicht is een rondje met ogen en een mond. Daardoor zien pappa en mamma zien er op hun tekening hetzelfde uit.
Hoe ouder ze worden, hoe frustrerender het wordt voor kinderen om te tekenen. Ze zién dat hun tekening niet lijkt, terwijl ze dat heel graag willen. Ze zien dat een huis meerdere kanten heeft, maar het lukt ze niet die kanten zo op papier te krijgen, dat het er kloppend uitziet. Tussen 10 en 12 jaar houden de meeste kinderen daarom op met tekenen. Jij misschien ook wel.
Zo jammer, want de meeste kinderen (en volwassenen) vinden tekenen leuk en willen het graag beter leren.
Lezen en schrijven is op school belangrijk om goed te leren, tekenen niet. Juist daarom spreekt dit liedje me zo aan: als je iets kunt laten zien, is dat vaak duidelijker en veelzeggender dan alleen een beschrijving. ‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’. Eigenlijk zou tekenen op school minstens zo belangrijk moeten zijn als lezen en schrijven.
Goed leren kijken is essentieel voor goed leren tekenen. En als je goed kijkt, snap je dingen beter en leer je gemakkelijker. Als je in je beroep ervoor kunt zorgen dat je werk er beter uitziet dan dat van anderen, heb je meer kans dat jouw idee wordt gebruikt, gekocht, jouw expertise wordt ingehuurd enzovoort. De wereld is visueel ingesteld en dat wordt steeds meer, maar tekenen (of beeldende vorming) op school wordt helaas steeds verder ingeperkt. Tekenen zal iedereen buiten het reguliere onderwijs moeten leren.
Wat de jongen in het liedje deed, noem je nu Urban Sketching. Er zijn landelijk veel groepen die met grote regelmaat buiten tekenen, dus niet van foto’s maar ter plekke schetsen maken. Leuk om tekenervaring te krijgen, en ook nog gezellig. Hoe is het met jouw tekenvaardigheid gesteld? Laat het me weten!
