In boeken heb ik een hekel aan een open einde. Je gaat eerst 300 pagina’s mee in het leven van twee mensen, en aan het eind van het boek laat de schrijver je aan je lot over. Hij vertelt niet hoe het afloopt, dat mag je als lezer zelf invullen. Bah, dan zet ik het boek liefst zo snel mogelijk uit mijn hoofd.
Maar met beeldende kunst is dat anders. Daar vind ik een ‘open einde’ zelfs leuk.
Een Chinese man leest de krant. Op tafel staat een waterfles, een bord met eten en een stapel kommen en schotels. In mijn gang hangt de foto, die je boven dit blog ziet. Hij is op schildersdoek geprint en gemaakt door fotografe Marina Ruempol.
Ik kocht het werkje (ongeveer 15 x 20 cm groot) jaren geleden op een kunstroute in Amsterdam. De foto trok me aan, ik werd er nieuwsgierig van. En nu, jaren later, ben ik er nog steeds niet op uitgekeken en blijf ik er nieuwe dingen in zien.
Voor mij is een belangrijk uitgangspunt: wat maakt een kunstwerk bijzonder? Waarom zou ik er langer naar willen kijken dan de gemiddelde 9 seconden in een museum? En waarom zou ik het willen kopen?
In dit geval is het onduidelijke verhaal voor mij het ‘bijzondere’ aan deze foto. Wat maakt dat ik nieuwsgierig word? Ik blijf me vragen stellen:
- Het lijkt of deze man kok is (mutsje) die pauze houdt. Eet hij zijn eigen eten niet op? Is het nog te heet? Is de krant zo boeiend? Of is het eten voor iemand anders?
- Of is de man misschien de muren aan het witten? Ik zie druipers op de horizontale rand. Zou daar nog zo’n goud-rode band met fluwelen meanders op komen, zoals je in Chinese restaurants ziet? Zou hij dan schilderen met dat mutsje op?
- De waterfles staat prominent als enige kleur in het midden. Drinkt de man water, of drinkt hij toch uit het blikje bier uiterst rechts?
- Wat doet die spiegelplaat op tafel? Kan die draaien?
- Er is ook eten gemorst op de spiegelplaat – heeft daar al iemand zitten eten? Het rechter rijstkommetje is leeg. Was dat blikje bier van de onbekende eter?
- En waarom staan die lege kommetjes daar? Zijn ze schoon of gebruikt?
- Enzovoort
Kortom, bij deze foto voel ik me een beetje alsof ik de fotodetective Hans Aarsman ben (ken je zijn boeken? Zeer de moeite waard). Wat gebeurt hier? Wat zie ik eigenlijk? Ik krijg natuurlijk geen antwoord op mijn vragen, maar daardoor blijf ik raden. En dat maakt het leuk.
Door deze foto heb ik gemerkt hoe gaaf het is als het verhaal, dat het werk je vertelt, lekker onduidelijk is. Als het plaatje niet helemaal is ingevuld. Bij deze foto kan ik elke keer een nieuw verhaal verzinnen, zoals je vast wel eens doet op een terras, als je verzint waar de voorbijgangers naartoe geen of vandaan komen.
Nou is dit een figuratieve voorstelling, dus er kan een letterlijk verhaal te zien zijn. Maar ook met abstracte vormen kun je een ‘verhaal’ verbeelden. Er kan een ritme in het beeld zitten, of diepte, die ervoor zorgen dat je er een betekenis aan kunt geven. Figuurlijk kan een abstract werk toch een verhaal vertellen dat blijft verrassen.
Wat vind jij? Houd jij meer van kunst met een verhaal met een duidelijk begin en einde, zoals ik in boeken doe? Dat het meteen duidelijk is wat je ziet, wat de kunstenaar wil vertellen? Of vind je het fijn om iets te raden te hebben? Laat je het me weten?
