Vaak stel ik aan kunstenaars een vraag, waarop ze geen antwoord weten: “Wat wil je met je kunst zeggen?” De meeste zeggen dat ze dat niet weten, of dat ze helemaal niets met hun kunst willen zeggen. Dat ze gewoon lekker bezig zijn. En dat geloof ik best. Maar toch zeggen ze iets met hun kunst.
Je vertelt als kunstenaar áltijd een verhaal. Je vertelt een verhaal over jezelf en de wereld, bewust of onbewust. Iedereen heeft naar mijn idee een doel in het leven, en ook dat doel is vaak onbewust. Maar dat doel regisseert toch eigenlijk alles wat je onderneemt. Onbewust trekt dat levensdoel je aandacht; je leest boeken die ermee te maken hebben, kijkt films waarin dat thema centraal staat, voert er gesprekken over met gelijkgestemden.
Vaak zijn levensdoelen supergrote doelen, zoals ‘mensen met elkaar verbinden’, ‘rechtvaardigheid’ of ‘de schoonheid van het kleine in de natuur laten zien’. Het is een overkoepelend thema in je leven.
Stel: een kunstschilder heeft als levensdoel: het ervaren van vrijheid. Met zijn schilderijen wil hij daaraan bijdragen. Denk nu eerst eens bij jezelf: wat zou deze schilder dan kunnen schilderen? Welk onderwerp, welke kleuren en vormen gebruikt hij? Neem even een minuutje de tijd voordat je verder leest.
De eerste dingen die waarschijnlijk bij je opkomen, zijn clichébeelden: een hek dat open staat of een open kooitje, een vrouw met haar armen in de lucht en haar hoofd achterover in de wind of op een berg, het vrijheidsbeeld, misschien een vliegende vredesduif. Deze beelden gaan over een letterlijke vrijheid; ze verbeelden letterlijke situaties waarin vrijheid een rol speelt.
Het mooie is juist, dat iedereen vrijheid op een eigen manier ervaart. Iedereen associeert dus heel andere dingen met vrijheid, veel persoonlijker dan de clichébeelden.
Voor de één horen druk fladderende vlinders, zoemende bijen en fel zonlicht bij vrijheid. Een ander zal juist het vallen van de avond en een rustige zonsondergang in de stad pure vrijheid vinden. De één vindt bonte kleuren passen bij vrijheid, de ander juist zachte en gedempte tinten. De één werkt realistisch, een ander vindt juist meer vrijheid in abstractie. Dit zijn meer symbolische weergaven van vrijheid.
Je hebt een levensthema, maar geeft dat symbolisch weer op jouw heel eigen manier. Vertrouw dus vooral op jezelf en je eigen associaties. Welke onderwerpen trekken jou aan? Welke vormen vind je visueel aantrekkelijk? Kies je persoonlijke symbolen! Als je die onderwerpen, vormen en kleuren gebruikt in je kunst, zit je boodschap er op gevoelsniveau sowieso al in.
Doe dus niet te moeilijk over een te kiezen onderwerp. Je boodschap komt toch wel over, als je maar met je hart kiest. Niet alleen met je hoofd; dat levert vooral clichés.
Dat geeft superveel vrijheid en plezier in het bepalen van je onderwerp!