Vroeger was alles duidelijk. Je was schilder, beeldhouwer, graficus – aan de benaming van je beroep kon je duidelijk aflezen wat je als kunstenaar deed. Een schilder schilderde; soms op doek, soms op paneel, met penseel of paletmes, maar altijd met verf en het werd een schilderij. Een beeldhouwer hakte in steen of hout en maakte beeldhouwwerken.
Kunst was lekker overzichtelijk.
Totdat er in de vorige eeuw andere ideeën over kunst kwamen. Andere materialen werden in de kunst geïntroduceerd: textiel, fotografie, video, plastics, computers. In de foto bovenaan zie je een plafond-object van Tara Donovan, gemaakt van aan elkaar gemaakte plastic bekertjes. Heel anders dan een ‘traditioneel’ beeldhouwwerk.
Maar het bleef nog beeldende kunst.
De afgelopen decennia was er nog een andere trend zichtbaar: kunst die de grenzen van verschillende disciplines oversteekt. Beeldende kunst gecombineerd met meubels (kijk maar eens naar de zitobjecten van Franz West – is het een beeldhouwwerk of mag ik erop zitten?), een modeshow gecombineerd met theater (Alexander McQueen).
De Belgische kunstenaar Koen van Mechelen combineert beeldende kunst met wetenschap. Koen van Mechelen is vooral bekend van The Cosmopolitan Chicken Project; hij kruist daarin nationale kippenrassen met elkaar tot ‘kosmopolitische kippen’, in samenwerking met biowetenschappers. Hij gebruikt verschillende media: van schilderen en tekenen tot fotografie, video, installaties en glaswerk, meestal met kip en ei als onderwerp. Én hij werkt dus met echte kippen.
Termen voor dit soort nieuwe, grensoverschrijdende kunsttoepassingen zijn er ook: crossmediale kunst en hybride kunst. Crossmedia wil zeggen dat er verschillende media worden ingezet om het idee tot z’n recht te laten komen. Ook de term hybride kunst verwijst naar een combinatie van verschillende kunstvormen en het dagelijks leven. Grenzen vervagen.
Wat een verandering. En wat een vrijheid hebben we daarmee als kunstenaars verworven! Je kunt tekenen met draden, schilderen op post-its, beeldhouwwerken maken van textiel of chocola, opblaasbare luchtobjecten maken, alles om jouw idee nog krachtiger de wereld in te brengen.
Kunstenaars wisselen tegenwoordig vaak van medium, ze zoeken de grenzen op van hun medium en innoveren door hun medium te combineren met andere. Waarom zouden ze zich beperken? Kunst wordt vaak interessanter door iets contrasterends toe te voegen. Kunstenaars zijn vrijer dan ooit. Misschien onduidelijker, maar wel veel leuker.
De meeste kunstenaars die ik ken, durven dit nog niet. Sommige wel. Die hebben vooral heel veel plezier. Hoe gaaf is het als je niet vastzit aan één uitingsvorm! Laat je niet tegenhouden door oude ideeën over kunst. Nu je de begrippen crossmediale en hybride kunst kent, hoef je je niet meer ongemakkelijk te voelen als je jouw stenen beeldhouwwerk met textiel aanvult. Je bent gewoon super eigentijds bezig.
Ik laat me dus niet meer inperken door opvattingen over hoe kunst eruit hoort te zien, en ik gun dat jou ook. Durf gewoon. Experimenteer met alles wat je geschikt lijkt om jouw idee te verbeelden, en stop pas als je de beste manier hebt gevonden, ook als je daarvoor een stofzuiger uit elkaar moet slopen. Leef je uit, maak plezier! Begin desnoods klein, met een mini-statement. Ik verheug me al op de verrassende kunst die de wereld gaat veroveren.
Gun jij jezelf die hybride vrijheid al? Waar stel jij nog grenzen voor jezelf? Laat het me weten.
