Het sprookje van Roodkapje gebruik ik in de online Beeldtaaltraining om te laten zien dat als Roodkapje gewoon over het pad naar haar grootmoeder was gelopen, er niets interessants zou gebeuren en het verhaal niet verteld zou worden. Er is een conflict, een contrast nodig om het tot een spannend verhaal te maken. In je kunst is dat net zo – ergens moet een contrast zitten, anders is er niets te zien.
Maar Roodkapje vertelt ons ook over creativiteit. Ze wist precies wat ze ging doen: haar zieke grootmoeder een mandje met koekjes en een flesje wijn (of was het thee?) brengen. Ze wist ook heel goed hoe ze moest lopen om bij grootmoeders huis te komen: over het pad dwars door het bos. Ze beloofde haar moeder op dat pad te blijven.
Maar iedereen weet hoe het met Roodkapje afliep…
Eerst stonden er mooie bloemen naast het pad. Ze lonkten naar Roodkapje om geplukt te worden, en Roodkapje vond dat haar grootmoeder écht een boeketje nodig had. Ze kwam de wolf tegen, die haar vertelde dat er verderop nog veel mooiere bloemen stonden, waardoor ze nog verder van het pad afdwaalde. Bovendien had ze de wolf informatie gegeven die hem in staat stelde haar grootmoeder te misleiden.
Roodkapje wist precies waar ze heen ging en over welke route, maar ze had geen rekening gehouden met afleiding, verleiding en misleiding.
Wat was er gebeurd als Roodkapje braaf het pad had gevolgd? Dan was er niets gebeurd, was er geen verhaal en had ze niets over zichzelf geleerd. Ze had maar één manier gekend om haar doel te bereiken, had niet moedig hoeven zijn en had niet hoeven improviseren.
Gelukkig voor ons was Roodkapje een avontuurlijk meisje.
Om ons doel te bereiken, zijn we van nature geneigd het pad te volgen. De bekende weg, het ‘rechte’ pad. We willen graag dat alles bij het oude blijft, niet teveel veranderingen alsjeblieft. Veranderen is eng, gevaarlijk zelfs, omdat je niet weet wat er gaat gebeuren of ontstaan, terwijl je de bekende weg al kent, die is veilig. We willen gevaar vermijden.
Kunst vraagt om nieuwe dingen: nieuwe inzichten, nieuwe manieren om iets te verbeelden. Kunst vraagt om creativiteit, terwijl je brein liefst de bekende patronen wil volgen. Je brein werkt je creativiteit tegen, vindt het gevaarlijk!
Je brein denkt volgens het rechte pad. Voor het bereiken van creativiteit moet je juist van de gebaande paden af. Het pad kronkelt, er zijn zijpaden die je ook kunt kiezen, er zijn sluipweggetjes en dierensporen. Er ligt soms een boom dwars over het pad, waardoor je tussen de bomen door moet kruipen. Dan pas komt je creativiteit naar boven.
Creativiteit kun je trainen. Een heel goede oefening is: ‘doe het eens anders’. Alles wat je in het dagelijks leven doet, doe je al jaren op dezelfde manier. Kies elke dag één ding om anders te doen. Poets bijvoorbeeld je tanden met je ‘verkeerde’ hand, kook eens een totaal nieuw gerecht, rijd een andere weg naar huis, stap een de andere kant op je fiets (en probeer daarbij niet te vallen) of haal bij de bibliotheek een boek over een onbekend onderwerp.
Je zal merken dat je alerter wordt als je de dingen eens van een andere kant benadert. Dat stimuleert je creativiteit enorm én het is gewoon leuk.
Durf het pad (tijdelijk) te verlaten. Pas dan kunnen er onverwachte dingen gebeuren die je creativiteit ‘aan’ zetten. Het toeval kan dan een rol gaan spelen. Je kunstwerk kan je leiden naar een onbekende vorm, kleurencombinatie of textuur.
Het kán gebeuren dat je de wolf tegenkomt. Maar je leert onderweg wel nieuwe oplossingen te verkennen en je ontwikkelt steeds meer zelfvertrouwen. Je krijgt steeds meer lef en na een poos laat je je echt niet meer uit het veld slaan door zo’n wolfje.
Roodkapje ging van het pad af. En jij?
