De Top 2000 was eind december weer op de radio, met als nummer 1 op oudjaarsavond om 12 uur ‘Bohemian Rhapsody’ van de rockband Queen. Vrijwel elk jaar staat dit nummer op 1, omdat het gewoon een steengoed en heel bijzonder nummer is.
In de film ‘Bohemian Rhapsody’ over het leven van Freddy Mercury (een aanrader trouwens), zie je dat Queen zelfs naar een andere producer is gegaan om dit nummer uit te kunnen brengen. Freddy wilde er opera-elementen in én hij wilde het daarom ook extra lang maken. De producer vond opera in een popnummer echt niet kunnen en met een langer nummer dan de gemiddelde 3 minuten wilde hij ook niet instemmen. Wat zal hij nu spijt hebben dat hij een superhit is misgelopen!
We in een wereld van kijkcijfers en commercie. Dat kan botsen met kunst (en ik neem kunst nu even heel breed, dus muziek, film, beeldende kunst, theater, dans, literatuur en architectuur).
Gelukkig zijn er altijd eigenwijze kunstenaars, die zich niets van de normen aantrekken en die juist veel succes kregen door níet te luisteren naar het publiek of commercie en hun eigen weg volgden. De lange, veelzijdige hit van Meat Loaf, ‘Paradise by the dashboard lights’ is daar ook een voorbeeld van.
Een uitgever vertelde me eens de succesformule om een bestseller te schrijven: een spannend boek, liefst een thriller met psychologische aspecten, waarin ook een romantische (verboden) liefde voorkomt, met uitgesproken seksscènes. Ik geef je deze formule gratis weg, dus als je nog een bestseller wilt schrijven, doe er je voordeel mee.
Wordt een boek met deze formule een goed boek? Wordt het literatuur, kunst? Dat ligt er helemaal aan wie het boek schrijft. Geef tien verschillende schrijvers deze bestseller-formule, en je krijgt 10 heel verschillende boeken. Spannende en saaie. Het boek met het meest ‘eigen geluid’ van de schrijver en de meest bijzondere plotwendingen zal waarschijnlijk het meeste succes hebben.
Want dat is het leuke ervan: je kunt heel commercieel denken, en kunst maken waarvan je denkt dat het ‘t grote publiek zal aanspreken en goed zal verkopen, maar uiteindelijk hebben de meest uitgesproken, persoonlijke en authentieke kunstenaars het grootste succes.
Is dat belangrijk? Ach, voor mij niet. Ik denk dat je uiteindelijk het gelukkigst wordt als je je vrij kunt uiten, je eigen ideeën vormgeeft, puur jezelf kunt zijn. En een mooie bijkomstigheid is dat dan de kans het grootst is dat andere mensen je werk waarderen, omdat ze zien dat het uniek is. Jouw uniciteit is zichtbaar en dat voelen mensen haarfijn aan.
‘Bohemian Rhapsody’ blijft interessant om te horen, ook al hoor je het 100 keer achter elkaar, elke keer zal je er iets nieuws in horen. Net als alle ‘goede kunst’ daagt het nummer je uit om te blijven luisteren; het is afwisselend, herbergt verschillende emoties.
Luister dus net als Freddy Mercury niet naar het publiek of je producer, maar wees gewoon jezelf.
