Ik denk dat elke kunstenaar er regelmatig last van heeft: uitstellen om aan het werk te gaan. Het lijkt of er altijd andere dingen belangrijker zijn. Je moet nog even de planten water geven, een wasje draaien, de douche lekt en moet gerepareerd… zo kom je niet aan je kunst toe. Een duidelijk gevalletje uitstelgedrag.
Stiekem zoek je die klusjes op, omdat je onzeker bent. Je weet niet hoe je moet beginnen of hoe je verder moet met je werk-in-uitvoering.
Het mooie van het maken van kunst is dat er ontelbare keuzemogelijkheden zijn. Je bent totaal vrij in wat je maakt en hoe je dat aanpakt. En dat is meteen ook een grote hindernis. Want welke keuze maak je? Teveel keuze zorgt voor een ‘beslissingsverlamming’. Je weet het even niet meer en komt dus tot niets.
Die beslissingsverlamming is enorm frustrerend. Je wílt heel graag verder met je kunst, maar je weet niet hoe, en dat weerhoudt je om plezier te ervaren en alles uit je kunst te halen wat erin zit.
Petr Ludwig (schrijver van ‘Het einde van uitstelgedrag’) vergelijkt je rationele brein als de ruiter op de rug van een olifant. Die olifant symboliseert het emotionele brein. Rationeel wil je graag aan je kunst werken, maar er is een emotioneel obstakel – kunst maken lijkt op dat moment onaangenaam. De olifant (je emotie) is veel sterker dan je ratio (de ruiter) en de ruiter krijgt de logge olifant niet in beweging.
Welke emotionele obstakels kunnen er zijn, waardoor de olifant zijn hakken in het zand zet? Waardoor lijkt het soms onaangenaam om aan je kunst te werken, zodat je het uitstelt?
- Je weet niet hoe je verder moet met je werk. Teveel keuzemogelijkheden. Dat is eng, want als je ‘fout’ kiest, mislukt je werk
- Je wilt een nieuw werk beginnen, maar hebt geen idee wát
- Je weet eigenlijk niet goed waarmee je bezig bent, wat je doel met het kunstwerk is. Wat wil je ermee laten zien?
- Je vraagt je af of het wel nut heeft om met kunst bezig te zijn. Waar doe je het eigenlijk voor?
- Je bent onzeker over wat anderen van je werk zullen vinden. Is het niet te kinderachtig, te netjes, te … (vul maar in)
Zo zijn er nog veel meer redenen waarom je je olifant niet vooruit krijgt en uitstelt om aan het werk te gaan. Maar het goede nieuws is: je kunt je olifant leren het obstakel te overwinnen. Ik geef je een paar tips.
Tip 1
Stop op een moment waarop je eigenlijk iets zou willen afmaken. Stop precies op het moment dat je enthousiast bent over je werk, bij het laatste stukje. Het gaat de goede kant op, je bent blij, en je olifant beweegt volop. Maak het dus nèt niet af, zodat je de volgende dag meteen zin hebt, weet hoe je kunt beginnen en dus meteen kunt starten. (Deze tip komt van een kunstenaar die ik begeleid; het werkt bij haar echt supergoed!)
Tip 2
Aansluitend aan tip 1: stop niet als je gefrustreerd bent en niet weet hoe je verder moet. Werk daarom liefst aan een paar werken tegelijk en stap bij frustratie gewoon over op een ander werk, zodat je altijd bij één van je werken kunt stoppen op een ‘hoogtepunt’ en de volgende dag enthousiast kunt starten.
Tip 3
Leg de lat zo laag mogelijk. Vertel jezelf dat je maar 10 minuten aan je kunst hoeft te werken. De kans is groot dat je binnen die 10 minuten zo in de flow zit, dat je graag wilt doorgaan. Zo niet, dan stop je, maar dan heb je het in elk geval gedaan en heb je geen schuldgevoel. Blijf dit herhalen, totdat het een automatisme wordt en de olifant niet zo bang meer is.
Tip 4
Begin gewoon met iets waarvan je zeker weet dat je er goed in bent en plezier in hebt. Dat kan iets eenvoudigs zijn, zoals een ondergrondje schilderen, iets gladschuren, iets ordenen in je atelier, in je schetsboek vrij krabbelen, kleuren uitzoeken enzovoort. Voor je het weet is je olifant in beweging en zit je weer in de werkflow.
Tip 5
Het ontwikkelen van een persoonlijke visie op jouw kunst is onmisbaar. Als je weet wat jouw richting is, wat je wilt bereiken en waar je naartoe wilt groeien met je werk, helpt dat enorm met het maken van keuzes en heb je veel minder de behoefte om uit te stellen aan het werk te gaan..
Succes én veel plezier!
Heb jij je eigen trucs om jouw olifant in beweging te krijgen? Ik ben benieuwd, laat het me weten!
